Π. Στρατής: Κράτος και ασφαλιστικές πρέπει να επαναπροσεγγίσουν την ασφάλιση κατοικιών

Φέροντας εμπειρία δεκαετιών στην πραγματογνωμοσύνη ο κ. Παναγιώ της Στρατής, μέτοχος του γραφείου Pascal & Stratis, εξηγεί το αν και με ποιον τρόπο μπορεί να είναι αποτελεσματική η υποχρεωτικότητα ασφάλισης κατοικιών για καταστροφικούς κινδύνους στην Ελλάδα. Μεταφέρει επίσης την εμπειρία του από τη φονική φωτιά της 23ης Ιουλίου επισημαίνοντας ότι στην πράξη έχει παρατηρηθεί πως οι άνθρωποι που έχουν ασφαλισμένη την περιου – σία τους εγκαταλείπουν τις οικίες τους πιο εύκολα όταν κινδυνεύουν.

Παναγιώτης Στρατής, Πραγματογνώμονας – Μέτοχος στην Pascal & Stratis

Μπορεί να υπάρξει υποχρεωτικότητα στην ασφάλιση πυρός ή πρέπει να δοθούν κίνητρα στους πολίτες;

Η «υποχρεωτικότητα» εδώ σημαίνει ότι αυτή η μορφή ασφάλισης θα πρέπει να επιβληθεί. Από ποιον όμως;  Για να επιβληθεί από την Πολιτεία, θα πρέπει να υπάρξει σχετική νομοθετική ρύθμιση. Αυτή η περίπτωση, κατά την άποψή μου, δεν είναι εφικτή και δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί από καμία Κυβέρνηση – ασχέτως πολιτικής απόχρωσης. Δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί όχι μόνο για λόγους πολιτικού κόστους – αφού θα εκληφθεί ως νέος ΕΝΦΙΑ και όχι ως ανταποδοτική δαπάνη – αλλά και για λόγους αδυναμιών εφαρμογής της υποχρεωτικότητας. Στην Τουρκία για παράδειγμα μετά το σεισμό του 1999 υιοθετήθηκε πρόγραμμα υποχρεωτικής ασφάλισης για σεισμό που αφορούσε τους ιδιοκτήτες νόμιμης ακίνητης περιουσίας, το αποκαλούμενο και ως «Εθνικό Σύστημα Καταστροφών» (TCIP). Σύμφωνα με τις σχετικές ρυθμίσεις, οι ιδιώτες που δεν διέθεταν σχετικό ασφαλιστήριο συμβόλαιο δεν είχαν δικαίωμα λήψης δανείου ή άλλου ευεργετήματος για ανακατασκευή. Με την πάροδο του χρόνου, η συμμετοχή στο πρόγραμμα μειώθηκε λόγω των προβλημάτων εφαρμογής της υποχρεωτικότητας (μη σοβαρές κυρώσεις, αδυναμία πρόσβασης του ελέγχου σε απομακρυσμένες περιοχές, κ.λπ.).

Τίθεται λοιπόν το επόμενο ερώτημα: Η υποχρεωτικότητα της ασφάλισης έναντι ζημιών από καταστροφικά γεγονότα θα μπορούσε να επιβληθεί ή – για να είμαστε κοντά στο εφικτό – να εφαρμοσθεί από τις λειτουργούσες στη χώρα μας Ασφαλιστικές Εταιρείες; Ναι, θα μπορούσε με τη συμβολή της Πολιτείας ως υποχρεωτική επέκταση στα ασφαλιστήρια πυρός κατά το πρότυπο εφαρμογής χωρών όπως η Νορβηγία, η Γαλλία και η Ν. Ζηλανδία.

Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να υπάρξει ομοφωνία εφαρμογής από όλες τις ασφαλιστικές εταιρείες της χώρας που καλύπτουν φυσικούς κινδύνους. Τώρα, στο ερώτημα, εάν θα πρέπει να δοθούν κίνητρα για την υποχρεωτικότητα, η απάντηση είναι «ναι», διότι τέτοια κίνητρα, σε συνδυασμό με τη σωστή ενημέρωση, μπορούν να αφυπνίσουν την ασφαλιστική συνείδηση των ιδιωτών – κατόχων ακίνητης περιουσίας. Η σωστή ενημέρωση πρέπει να στρέφεται κυρίως προς τους ανασφάλιστους. Να τονίζει την αξία της ασφαλιστικής κάλυψης των ιδιωτικών περιουσιών, σε συνδυασμό με το μικρό κόστος αυτής σε σχέση με το μέγεθος της προστασίας που παρέχει στους ιδιώτες ιδιοκτήτες. Υπάρχουν κίνητρα προτροπής προς ασφάλιση (χαμηλά ασφάλιστρα, φορολογικές εκπτώσεις κ.λπ.) αλλά και αποτροπής ή μετριασμού των ζημιών από καταστροφικά γεγονότα (ασφαλή κτίρια, ανάπτυξη περιοχών ευπαθών σε καιρικά φαινόμενα κ.λπ.) που μπορούν να συμβάλλουν στη μείωση του ασφαλίστρου. Θα πρόσθετα ότι βασικό κίνητρο προς ασφάλιση θα αποτελούσε ο τονισμός της ευθύνης του κάθε πολίτη απέναντι στην περιουσία του, για να αντιστραφεί η εσφαλμένη αντίληψη όλων μας ότι για κάθε ζημία που θα υποστεί η ατομική μας περιουσία είναι υποχρεωμένο το Κράτος (σε τελική ανάλυση, όλοι οι υπόλοιποι πολίτες) να την αποκαταστήσει.

Όσοι ιδιοκτήτες ακινήτων τα είχαν ασφαλισμένα και υπέβαλαν απαιτήσεις ζημιών στις Ασφαλιστικές Εταιρείες για ολικές ή μερικές ζημίες, δεν είχαν στις οικογένειές τους νεκρούς ή πολύ σοβαρά εγκαυματίες

Ως πραγματογνώμονας ποια θεωρείτε ότι είναι τα 4-5 βασικά στοιχεία που ένας ιδιοκτήτης πρέπει να προσέξει στο ασφαλιστήριο συμβόλαιο πυρός του;

Τα ασφαλιστήρια συμβόλαια που παρέχονται στους ιδιοκτήτες περιουσιών από τις λειτουργούσες στη χώρα μας Ασφαλιστικές Εταιρείες, υπό μορφή πακέτου καλυπτόμενων κινδύνων, χαρακτηρίζονται ως προς τους όρους και τις διατάξεις τους πλήρη. Σε κάθε περίπτωση, ο ιδιοκτήτης περιουσίας που τα παραλαμβάνει θα πρέπει να εστιάσει την προσοχή του:

• Στη σωστή περιγραφή της ασφαλισμένης περιουσίας.

• Στην ασφαλιστική κάλυψη ή μη περιουσίας στον περιβάλλοντα χώρο του ακινήτου.

• Στους κινδύνους που καλύπτει και εξαιρεί το ασφαλιστήριο συμβόλαιο.

• Στα μέτρα προστασίας που θέτει ως προϋπόθεση της ασφαλιστικής κάλυψης.

• Στον καθορισμό της βάσης αποζημίωσης που προβλέπει το ασφαλιστήριο συμβόλαιο (αξία καινούργιου ή τρέχουσα πραγματική αξία).

• Στη μορφή της προβλεπόμενης απαλλαγής (ποσοστό επί της ζημίας με ελάχιστο ή μέγιστο ποσό κ.λπ.).

23ης Ιουλίου. Τι πιστεύετε ότι πρέπει να διδαχθούμε μέσα από το συμβάν αυτό;

Σε ό,τι με αφορά ως πραγματογνώμονα, μπορώ να παρατηρήσω κάτι καίριο, έως και συγκλονιστικό, για την τραγική και πολύνεκρη πυρκαγιά της 23ης Ιουλίου. Θα το αναφέρω, επειδή έχω μεγάλη εμπειρία στα θέματα αυτά, χωρίς ωστόσο να είμαι εξοικειωμένος με το τραγικό και με κάθε σεβασμό στις πληγές του τόπου και ιδίως στη μνήμη των συνανθρώπων μας που χάθηκαν.

Όπως φαίνεται από τα μέχρι σήμερα στοιχεία, υπήρξε μεταξύ άλλων ένας βασικός παράγοντας που ίσως διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην απόφαση παραμονής πολλών συνανθρώπων μας στην περιοχή και όχι στην άμεση απομάκρυνσή τους, η οποία είχε ως αποτέλεσμα να θρηνήσουμε τον πρωτοφανή αριθμό των θυμάτων που είχαμε. Αυτός ο παράγοντας ήταν η ψυχική-συναισθηματική σύνδεση του Έλληνα με την κατοικία του, το «βιος» του, τον «κόπο των χεριών» του. Δηλαδή η σχεδόν έμφυτη –και απολύτως κατανοητή ως ένα βαθμό– επιθυμία να διασωθούν όλα όσα κάναμε με κόπους μίας ζωής, για να κτίσουμε. Μπροστά σε αυτήν την επιθυμία φαίνεται ότι υποχώρησε ακόμα και αυτό το ίδιο το ένστικτο της αυτοσυντήρησης.

Ή τουλάχιστον υποχώρησε τόσο όσο ήταν αρκετό στη συγκεκριμένη περίπτωση, για να έχουμε τους εγκλωβισμούς και τις κινήσεις πανικού που οδήγησαν – μαζί με όλους τους παράγοντες που θα μελετήσουν οι ειδικοί – στην τραγωδία. Εξ όσων γνωρίζω, όσοι ιδιοκτήτες ακινήτων τα είχαν ασφαλισμένα και υπέβαλαν απαιτήσεις ζημιών στις Ασφαλιστικές Εταιρείες για ολικές ή μερικές ζημίες, δεν είχαν στις οικογένειές τους νεκρούς ή πολύ σοβαρά εγκαυματίες.

Όποιος έχει ασφαλίσει την περιουσία του γνωρίζει ότι δικαιούται αποζημίωση για ό,τι ενδεχομένως θα χάσει – τουλάχιστον στην πλήρη ασφάλιση. Έτσι μπορεί να φροντίσει αμέσως και πρωτίστως για την υγεία και τη σωματική του ακεραιότητα. Είναι γνωστές οι θέσεις που έχω διατυπώσει για την αναγκαιότητα της, με ποικίλους τρόπους, διευκόλυνσης της ασφάλισης των κατοικιών. Το Κράτος και οι παράγοντες της Ασφαλιστικής Αγοράς θα πρέπει να επαναπροσεγγίσουν το ζήτημα με υπευθυνότητα και το βλέμμα στραμμένο στο παρόν και το μέλλον του τόπου. Η φονική πύρινη λαίλαπα της 23ης Ιουλίου διδάσκει, κατά τη γνώμη μου, μεταξύ άλλων και αυτό που μπορεί να οδηγήσει σε εποικοδομητικές λύσεις. Μακάρι να επιτευχθεί. Γιατί μπορεί και πρέπει να επιτευχθεί.